Jeszcze tylko do 30 kwietnia trwają konsultacje na temat propozycji BAiPP zagospodarowania rezerwy pod Trasę Tysiąclecia opracowanej przez zespół TŁO. Z tej okazji wypada nam – przedstawicielom środowiska mieszkańców, które od dekad żyło w rezerwie i jej pobliżu, które cały czas musiało liczyć się najpierw z powstaniem trasy będącej częścią obwodnicy Śródmieścia a potem ulicy zbiorczej do Grochowskiej – napisać słów kilka.
Bowiem zarówno propozycja BAiPP jak i doniesienia prasowe w tej sprawie nie wykazują cienia zrozumienia dla najistotniejszych potrzeb mieszkańców tej części Warszawy, ale co gorsza, ignorują priorytety, jakie w dzisiejszej dobie zagrożenia klimatycznego nie tylko powinny, ale muszą przyświecać polityce rozwoju przestrzennego miasta.
Tramwaj znikąd donikąd?
Architekci proponują tramwaj łączący Pragę Północ z ulicą Grochowską. Linię chcą poprowadzić przez zielony teren rekreacyjno-sportowy u zbiegu ulic Żupniczej i Bliskiej przy Soho, oraz przez realizowane właśnie Centrum Lokalne Kamionek, którego projekt po tej właśnie części przewiduje zieleń.
Argumenty za tramwajem w tym miejscu mają architekci dość słabe. Jest to jakoby potrzeba Tramwajów Warszawskich, aby budować niedokończone, krótkie odcinki, które przydadzą się jako objazd w razie awarii. Drugi argument jest taki, że należy Dworzec Wschodni od strony Pragi Południe lepiej skomunikować z resztą miasta.
Odpowiadamy: Dworzec Wschodni jest świetnie komunikowany z miastem od tej strony, bo obsługuje go 6 linii autobusowych. I będzie skomunikowany jeszcze lepiej, kiedy przystanki znajdą się w planowanym tunelu, skąd będzie bezpośrednie wyjście na perony kolei podmiejskich i SKM. I kiedy szeroka ulica Żupnicza zostanie przedłużona do Podskarbińskiej. Do Dworca Zachodniego nie dojeżdża żaden tramwaj, a jest on doskonale skomunikowany.
Jeżeli tramwaj rujnujący dwa bardzo ważne dla społeczności miejsca – Centrum Lokalne i teren rekreacyjno – sportowy przy Soho dojedzie do Grochowskiej jest wielce prawdopodobne, że nie zatrzyma się tam a przetnie Błonia, by połączyć się z tramwajem na Gocław.
Z pisma ZTM do Rady Osiedla Kamionek w sprawie rozbudowy trasy tramwajowej po oddaniu odcinka tramwaju na Gocław do al. Waszyngtona z 2015 roku:
,,Dodatkowo informujemy, iż przebieg trasy tramwajowej przez Kamionkowskie Błonia Elekcyjne jako element ciągu tramwajowego od Ronda Żaba przez Dworzec Wschodni do pętli Gocław był analizowany w ramach opracowania pt. ,,Ogólna koncepcja perspektywicznego układu sieci tramwajowej w Warszawie” przygotowanego w grudniu 2013 r. Otrzymane wyniki wskazały a zasadność realizacji w perspektywie wieloletniej trasy w tym przebiegu. Trasa tramwajowa łącząca osiedle mieszkaniowe Gocław m. in. z Dworcem Wschodnim byłaby pożądana pod kątem kształtowania układu komunikacyjnego i tworzenia nowych linii transportu zbiorowego. Jednakże biorąc pod uwagę szereg uwarunkowań i przede wszystkim wynikających z zapotrzebowania przewozowego na Gocławiu, zamieszkiwanego przez dziesiątki tysięcy mieszkańców, w pierwszej kolejności realizowana będzie trasa tramwajowa między al. Waszyngtona a pętlą Gocław.”
I dalej słowa uspokojenia:
,,Należy mieć na uwadze, iż wraz z biegiem lat zmieniają się technologie budowy tras tramwajowych. (…) Spośród dostępnych środków transportu zbiorowego to właśnie tramwaj szczególnie na trawiastym torowisku, w najlepszy sposób mógłby się wpisać w otoczenie Kamionkowskich Błoni Elekcyjnych.”
I jeszcze:
,,Biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania aktualnie nie wykluczamy możliwości budowy w dalszej perspektywie trasy tramwajowej przez omawiany rejon.”
Prosimy uruchomić wyobraźnię i zwizualizować sobie tę linię. Najpierw w ciągu od Żupniczej do Grochowskiej, gdzie pojawią się tory, obrzeża, słupy z naciągiem do sieci, droga techniczna do obsługi, przystanki, a potem to samo na Błoniach – od wylotu ul. Międzynarodowej róg Grochowskiej do wylotu linii przy działkach. To nieco na ukos…
Park Skaryszewski, Kamionkowskie Błonia Elekcyjne i działki tworzą razem ponad stuhektarowy kompleks zielony, bogaty przyrodniczo, będący unikatem i perłą w centrum miasta. Zadbanie o integralność tego obszaru i o dobrostan jego przyrody powinno być absolutnym priorytetem zarówno władz jak i mieszkańców miasta. Polecamy publikację ,,Przyroda Parku Skaryszewskiego w Warszawie” pod red. Macieja Luniaka i Magdy Dziadosz, wydaną w 2021 r. przez Centrum Promocji Kultury w Dzielnicy Praga-Południe m.st. Warszawy. Tak duży kompleks zieleni pewnie nigdy by nie powstał, gdyby nie rezerwa i gdyby nie starania społeczników, którzy doprowadzili do urządzenia Błoni w widocznym dziś kształcie, a potem przez dekady bronili przed wszelkimi zakusami. I obronili. Przed Domem Kombatanta, pod który w latach 80. wmurowano już kamień węgielny. W latach 90. przed wytwórnią kaset wideo i przed luksusowym hotelem z obszernym terenem, gdzie kanałkiem miały pływać gondole. Przed pomysłami zrobienia z Międzynarodowej lokalnej wygodnej ulicy, która znacznie skróciłaby mieszkańcom drogę do centrum.
Nie ma zatem i nie będzie zgody na tramwaj pod tunelem do Grochowskiej, a potem na kolejne etapy.
Wyrażamy poważną obawę, że jeśli dziś powstanie prowadzący w gruncie rzeczy znikąd donikąd odcinek linii tramwajowej w tym miejscu, w przyszłości pojawi się pokusa, by spiąć go z tramwajem na Gocław wzdłuż działek. Nieprzypadkowo bowiem jego wylot na ulicę Grochowską, przy całej szerokości rezerwy, wypada akurat naprzeciwko wylotu ulicy Międzynarodowej wiodącej ku Błoniom i Parkowi Skaryszewskiemu. Nieprzypadkowo na rysunkach projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na skrzyżowaniu rezerwy z Grochowską rysunek skrętów linii tramwajowych wyprowadza linię także w kierunku parku. Nieprzypadkowo były w przeszłości prowadzone analizy przebiegu tramwaju przez Błonia Kamionkowskie i wg zacytowanej wyżej odpowiedzi z ZTM z 2015 roku wypadły one korzystnie dla takiego właśnie przebiegu.
Błonia Kamionkowskie – jedna ze składowych całego ogromnego kompleksu zielonego, z Parkiem Skaryszewskim oraz działkami – są unikalną absolutnie perłą istniejącą w takim kształcie dzięki zaangażowaniu poprzednich pokoleń społeczników. Takim kompleksem zieleni i wody z ich przyrodniczym bogactwem niemal w centrum miasta nie może poszczycić się żadna z europejskich stolic, jest to więc ogromna wartość, unikat, o zachowanie całości którego należy zadbać. Ocalenie go w całości jest priorytetową sprawą nie tylko dla społeczności Kamionka, ale i dla wszystkich warszawiaków.
I to bardzo mocno przemawia za porzuceniem pomysłów tworzenia jakiegokolwiek połączenia tramwajowego z dworcem od strony Pragi Południe. Zniszczenia tak cennego dobra nie równoważy bowiem ani wygoda dojeżdżających, ani wygoda Tramwajów Warszawskich.
Teren rekreacyjno-sportowy przy Soho
Teren powstał w rezerwie we wczesnych latach 70. odpowiadając na potrzeby osiedlonych tutaj mieszkańców SM ,,Osiedle Młodych” przy ulicy Bliskiej.(dziś SM Waszyngtona). W tej chwili potrzeba ta jest jeszcze silniejsza, ponieważ liczba mieszkańców się zwielokrotniła przez zabudowę Soho i plomby wzdłuż ulic Mińskiej i Kamionkowskiej.
Staraniem społeczników urządzono na tym terenie oświetlone boiska do koszykówki i siatkówki oraz kort tenisowy, zainstalowano zespół drążków do ćwiczeń – tzw. ścieżkę zdrowia, górkę saneczkową i wykonano duży plac zabaw, którego granice wyznacza dziś ocalały czworobok ławeczek. Od strony ulicy Żupniczej usypano górkę saneczkową, do której utworzenia wykorzystano ziemię wybieraną podczas budowy Dworca Centralnego. Rozległy trawnik pośrodku wraz z bramkami służył za boisko do piłki nożnej. To wszystko urządzono z inicjatywy społeczników Kamionka. Jeżeli dziś niewiele z tego się uchowało to tylko dlatego, że urządzenia nie były po 89 roku konserwowane z uwagi z jednej strony na zmianę ustrojową a z drugiej na fakt, że znajdowały się w rezerwie. Niszczały nie dlatego, że nie były potrzebne, ale dlatego, że urzędnicy wzdragali się przed przeznaczaniem większych środków na teren, przez który miała przejść ulica.
O znaczeniu terenu świadczy fakt, że wspólnoty z Soho wystarały się o furtkę w ogrodzeniu ułatwiającą dostęp do niego. Bawią się tam dzieci z prywatnej szkoły Montessori oraz przedszkola znajdujących się na terenie Soho. Od początku istnienia Budżetu Obywatelskiego co roku zgłaszane są projekty na ten teren, zawsze popierane przez kilkaset głosów, z czego udało się zrealizować niewielki placyk zabaw i postawić bramki do szczypiorniaka. Zasadzono tam także wiele nowych drzew. Wszystko to przemawia za utrzymaniem terenu zielonego w tym właśnie miejscu.
Architekci nie zaproponowali niczego w zamian. Sad owocowy pod budynkiem dworca w miejscu parkingu wraków nigdy nie powstanie, ponieważ parking wraków jest terenem skarbu państwa. Również boiska po stronie ulicy Kijowskiej przy samych torach leżą na terenie skarbu państwa i mają silną konkurencję w postaci planowanej tam nitki Trasy Świętokrzyskiej, podobnie teren zielony wzdłuż Bliskiej bliżej dworca, dziś zdziczały, to działki Poczty Polskiej i skarbu państwa, w związku z tym z pewnością ich przeznaczenie będzie zupełnie inne niż zieleń. Nawet półokrągły placyk z zielenią zaproponowany w miejscu parkingu osiedla Sonata jest terenem skarbu państwa niezagospodarowanym jeszcze docelowo tylko z powodu oczekiwania na miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i wyjaśnienia sytuacji z ulicą Tysiąclecia.
Starówka Kamionka
W sercu kamionkowskiej rezerwy pod ulicę Tysiąclecia leży wybrukowany kocimi łbami placyk u zbiegu ulic Mińskiej, Kamionkowskiej, ciągu pieszego Bliskiej objęty ochroną konserwatora zabytków. Uchowała się tam też kamieniczka jeszcze z XIX wieku, która po odnowieniu mogłaby stanowić urokliwą pamiątkę architektury warszawskich przedmieść. Stojąc przy słynnym krzyżu przy Mińskiej, przy rozstajnych drogach ujrzeć można wszystkie kamionkowskie atrakcje – charakterystyczną bramę Zakładów Amunicyjnych Pocisk, konkatedrę z najstarszym w stolicy, bo datującym się od XIII wieku cmentarzem, mur Instytutu Weterynarii, a wkrótce także nowy wspaniały gmach Sinfonii Varsovii oraz oczywiście morze zieleni Parku Skaryszewskiego i Błoni, skąd przy sprzyjającym wietrze poczuć można oddech chłodu znad Jeziorka Kamionkowskiego. Środek tego miejsca i dwa rogi ulic zdobi dziś aranżacja zieleni złożona z 6 robinii akacjowych oraz poletek kilku gatunków ozdobnych krzewów – projekt z Budżetu Obywatelskiego. Rok po ich zasadzeniu nadeszła straszna susza i drzewka zaczęły usychać, ale zostały uratowane przez mieszkańców, którzy je z poświęceniem podlewali. Z prawdziwą przykrością stwierdzamy, że autorzy koncepcji, która promuje się, jako mająca na celu zwiększyć ilość zieleni w mieście przewidzieli w tym miejscu… wiatę wielofunkcyjną.
Koncepcja zagospodarowania niszczy całkowicie układ przestrzenny złożony z pięciu rogów wprowadzając, jako dominującą, linię tramwajową i ścieżkę rowerową. Niszczy także ogromną część bruku.
Centrum Lokalne Kamionek, dawny Bazarek Rogatka
Projekt Centrum Lokalnego Kamionek -NM Architekci
Na powstałym spontanicznie w 1991 roku bazarku można było kupić wszystko. W pawilonach oraz na placu targowym do prowadzenia handlu naręcznego oferowano artykuły gospodarstwa domowego, odzież, obuwie, pieczywo, kosmetyki, art. spożywcze, wędliny, a nawet meble. Stowarzyszenie Kupców Rogatka angażowało się w życie lokalne i prospołeczne inicjatywy. Było to nie tylko miejsce zakupów, ale centrum życia sąsiedzkiego i wszelakiego wsparcia.
W 2010 r. miasto wydzierżawiło teren firmie Transpol, która od kupców zaczęła pobierać trzykrotnie wyższe opłaty niż płacili dotąd miastu, sama zaś miała kłopot z uregulowaniem wygórowanej należności, przy znacznie zawyżonej cenie, którą wylicytowała. Bazarek musiał upaść.
1 maja 2016 roku został zamknięty.
Pod koniec 2017 roku miasto przeprowadziło konsultacje społeczne. Wzięło w nich udział ok 700 osób w większości opowiadając się za utrzymaniem tu handlu i usług i zgadzając się na dopełnienie podstawowej funkcji funkcją kulturalną i rekreacyjną. Do bazarku przywykliśmy bowiem przez ponad 25 lat i chcieliśmy jego powrotu, o czym świadczył dość liczny udział mieszkańców w konsultacjach.
Raport z konsultacji tutaj: cl_bazarek_rogatka_prezentacja_spotkanie_podsumowujace_konsultacje_17.01.2018_r..compressed
Konkurs na opracowanie wielobranżowej koncepcji architektoniczno-urbanistycznej dawnego bazaru Rogatka rozstrzygnięty we wrześniu 2018 r. wygrały pracownie Liniaprosta oraz NM Architekci.
Konkurs na Bazarek ROGATKA rozstrzygnięty! – Rada Osiedla Kamionek
Następnie powstał projekt wykonawczy i w latach 2019-2022 przeprowadzono kilka przetargów. Za każdym razem ceny ofertowe przekraczały jednak budżet przeznaczony na ten cel, pomimo pozyskiwania dodatkowych środków.
Wciąż czekamy, przyjmując do wiadomości tłumaczenie architektów, że koncepcja nie kłóci się z budową Centrum Lokalnego Kamionek, ponieważ ta ostatnia zakłada obiekty tymczasowe, niezwiązane trwale z gruntem, a ewentualna realizacja koncepcji jest odległa w czasie.
Ile jeszcze zabudowy mieszkaniowej uda się wcisnąć na Kamionek?
To, co nas zdumiało najbardziej, to fakt, że w rezerwie po ulicy na odcinku kamionkowskim może powstać jeszcze trzynaście nowych obiektów, głównie mieszkalnych, z czego siedem przewidziano na gruntach miejskich. Rozumiemy zabudowę przy samym dworcu – tam mogą i powinny powstać miejsca pracy: biura czy obiekty oferujące noclegi. Jednak Kamionek i bez tych nowych przewidzianych w koncepcji mieszkań cierpi na brak terenów na lokalizację usług oświatowych, ochrony zdrowia czy rekreacyjno-sportowych. Obecne, świeżo zrealizowane i budowane jeszcze pobliskie osiedla (Soho, Ardo, Drukarnia, Gocławska, osiedle po Corze przy Terespolskiej, pomiędzy Owsianą a Chodakowską) oraz liczne plomby, według naszych wstępnych rachub pomieszczą 15-20 tys. osób. A zatem liczba mieszkańców Kamionka w tym rejonie się podwoi. A gdzie szkoła, przedszkole, przychodnia? W tej sytuacji przeznaczanie gruntów miejskich w rezerwie na dodatkową zabudowę, która pogorszy jeszcze komfort życia obecnych mieszkańców, jest wysoce niewskazane.
Podsumowując proponujemy takie oto odpowiedzi na zadane przez twórców koncepcji i BAiPP pytania:
Czy nasz pomysł odpowiada na potrzeby mieszkanek i mieszkańców Warszawy, a szczególnie Szmulowizny i Kamionka?
Nie odpowiada.
Minusy:
- Tramwaj. Największe zastrzeżenia budzi przedstawiona koncepcja w zakresie tramwaju. Jego funkcjonalność w tym miejscu nie równoważy zniszczenia tak ważnych dla Kamionka miejsc jak Centrum Lokalne oraz teren sportowo rekreacyjny. Argumenty dla tramwaju wysuwane przez architektów, że otwarcie dworca dla tramwaju jest konieczne po stronie Pragi Południe w celu poprawienia dojazdu do podmiejskiej części dworca oraz że Tramwaje Warszawskie domagają się jak najwięcej krótkich linii tramwajowych w celu obsługi awarii nie brzmią dostatecznie przekonująco. Pod dworzec od strony ulicy Lubelskiej podjeżdża kilka autobusów. Od przystanku tramwajowego ,,Lubelska” dworzec jest oddalony zaledwie 150 m, które można też pokonać przesiadając się w dwa autobusy.
Trasa tramwajowa tylko pozornie pochłania mniej przestrzeni niż zwykła droga. Wymaga ona nie tylko 7 m na tory, ale pasów na obrzeża, skrajnie, na słupy po obu stronach do naciągnięcia linii trakcyjnej, na drogę techniczną do obsługi tejże oraz miejsca na przystanki.
Dlatego odrzucamy całkowicie koncepcję poprowadzenia tramwaju rezerwą po TT jako niezasadną, niczego nie wnoszącą wobec doskonałego połączenia autobusowego, które mogłoby się tylko poprawić dzięki tunelowi, a także wobec tego, że dla tej części Kamionka przewidziane jest metro, którego stacja znajdzie się przy ul. Minskiej i Podskarbińskiej.
- Niepotrzebna dodatkowa zabudowa mieszkaniowa, co w sytuacji braku miejsca na świadczenie usług oświatowych, ochrony zdrowia, sportu i rekreacji spowoduje pogorszenie standardu życia mieszkańców. Zaproponowana makabryła długiego prostego budynku mieszkalnego, który zasłonić miałby i wlot ulicy Bliskiej jak i wlot ulicy Lubelskiej jest koncepcją zupełnie niezrozumiałą, rujnującą dotychczasowy, wygodny układ przestrzenny o dość kameralnym charakterze.
Już samo uzupełnienie zabudową pustych dziś rogów ulic Mińskiej i Bliskiej, czy uzupełnienie pierzei Grochowskiej w sąsiedztwie znacznie zwiększy liczbę mieszkańców. Wstawianie w rezerwę całego ciągu nowych budynków nie dość, że niszczy cenny teren rekreacyjno-sportowy oraz bazarek to jeszcze wywoła potrzebę doprowadzenia drogi koniecznej obsługującej ten ciąg, a zatem rezygnacja z drogi na rzecz jedynie ścieżki rowerowej i linii tramwajowej stanie się fikcją.
- Zrujnowanie cennego terenu rekreacyjno sportowego przy Soho, czyli kompletna likwidacja funkcji usług sportu i rekreacji.
Plusy:
- Przebicie tunelu pod torami oraz połączenia pod nimi ulicy Żupniczej z Trasą Świętokrzyską. Nowopowstałe na poprzemysłowych terenach osiedla bardzo pilnie potrzebują połączenia z alternatywną do Grochowskiej drogą zbiorczą, i to jest dla Kamionka priorytet.
- Przeniesienie dworca autobusowego na stronę ulicy Kijowskiej, za którym przemawia większa dostępność dojazdu.
- Ścieżka rowerowa
Czego mieszkanki i mieszkańcy oczekują od miejsc, które powstaną na tym terenie?
Zieleni, urządzenia terenu rekreacyjno-sportowego u zbiegu ulic Bliskiej i Żupniczej, a także Centrum Lokalnego Kamionek na terenie po Bazarku Rogatka.
Ścieżka rowerowa skracająca drogę na Pragę Północ i umożliwiająca dziś zupełnie niemożliwy przejazd pod torami jest również jak najbardziej pożądana.
Tunel oraz ulica do Żupniczej z komunikacją autobusową i przystankiem pod torami z wyjściem na perony kolei podmiejskich są priorytetem.
Czy zaproponowana zieleń spełni oczekiwania mieszkanek i mieszkańców?
Nie spełni, ponieważ została zaproponowana na terenach skarbu państwa, a więc nigdy nie powstanie. Istniejąca zieleń została potraktowana skandalicznie – wiata wielofunkcyjna u zbiegu ulic Kamionkowskiej i Mińskiej w miejscu, gdzie trzy lata temu zaledwie został zrealizowany projekt do Budżetu Obywatelskiego ,,Zieleń na Starówce Kamionka, zabudowa mieszkaniowa przy ciągu pieszym Mińska – Grochowska niszcząca część terenu rekreacyjno-sportowego, zabudowa mieszkaniowa na działce przy Kamionkowskiej przylegającej do Bazarku Rogatka, gdzie dziś planowany jest plac zabaw dla dzieci i przede wszystkim teren rekreacyjno-sportowy na rogu Bliskiej i Żupniczej znikający w całości pod ścieżką rowerową i linią tramwajową sprawiają, że projekt wbrew deklaracjom rozprawia się z zielenią bezlitośnie.
Zaproponowane zostało zagospodarowanie istniejących skrawków zieleni po obu stronach Żupniczej, czyli może jedna piąta zieleni, pozostałe trzy czwarte planowane jest do unicestwienia.
Mamy nadzieję, że ten artykuł dostatecznie jasno precyzuje oczekiwania i potrzeby mieszkańców.
I że z jednej strony posłuży mieszkańcom pomocą w formułowaniu uwag a z drugiej – ostatecznie wyjaśni szerszej opinii publicznej, urabianej już przez niektóre media, czego i przed czym broni kamionkowska społeczność.
W dniu 19 kwietnia na zebraniu Rada Osiedla Kamionek podjęła oficjalne stanowisko. Niebawem je opublikujemy.
Nasza najbliższa okolica może się zmienić także za sprawą projektów zgłoszonych w obszarze ogólnodzielnicowym. Kilka projektów zaproponowano bowiem na terenie Parku Skaryszewskiego i Kamionkowskich Błoni Elekcyjnych. W Parku Skaryszewskim są to:
W związku z opublikowaną w mediach informacją o sprzedaży działki wzdłuż Stanisława Augusta na granicy z Kamionkowskimi Błoniami Elekcyjnymi – o powierzchni 22,5 tys m2 — spółce LEOSET lokalny samorząd zalała ogromna fala niepokoju mieszkańców, jaką transakcja ta — spodziewana od czterech prawie lat, bo wtedy działkę wystawiono na sprzedaż — wzbudziła. Mieszkańcy są zaniepokojeni i niepocieszeni tym, że pod inwestycją zniknie ok. 8 tys m2 zieleni. Zieleni, którą ogół traktuje jak część Błoni, choćby dlatego, że zaraz za parkingiem znajduje się tabliczka z napisem zabytek, co mocno sugeruje, że jest to także teren chroniony. Pozostała część sprzedanej działki – pas wzdłuż Stanisława Augusta – nieczynny pawilon, nieużytek, traktowany jak tymczasowy parking, wreszcie parking społeczny – są ogrodzone lub odgrodzone rzędem krzewów, co jeszcze wzmaga tę sugestię. Inni mieszkańcy pytają z kolei, co mają zrobić ze swoimi samochodami, zwłaszcza, że działka U17.1, przewidziana w planie na parking wielopoziomowy nie została zakupiona przez inwestora.
Już 5 czerwca 2016 roku w godzinach 14.00 – 19.00 na boisku „Wembley” na Błoniach obok Parku Skaryszewskiego o Puchar Kamionkowskich Błoni Elekcyjnych walczyć będą amatorskie drużyny piłki nożnej reprezentujące południowopraskie osiedla: Grochów Centrum, Grochów Południowy, Grochów Północny, Saską Kępę, Gocław i Kamionek.
You must be logged in to post a comment.